Hyperventilatie en paniekaanvallen
Het is de angst om een hyperventilatie- of een paniekaanval te krijgen, dat het een fobie kan worden. Wetende dat het irrationeel is om bang te zijn, maar dat je het niet kan stoppen maakt dat de symptomen terugkomen.
Symptomen bij een hyperventilatie- of paniekaanval zijn:
- het gevoel van lucht tekort
- gespannenheid of pijn op de borst
- duizelig of licht in het hoofd
- het gevoel 'spaced out' te zijn, alsof alles op een afstand gebeurt
- hitte en/of zweten
- gespannen spieren
- trillen en schudden
- wazig zien, vlekken voor ogen, tunnelzicht
- misselijk en gespannen maag
- doofheid of tintelingen in de vingers en rond de lippen
Oorzaak is een response op een appèl voor gevaar. Het lichaam bereidt zich voor op de fysieke actie om het gevaar te weerstaan, maar er komt geen fysieke actie. Eén van de voorbereidingen is het intensiveren van de ademhaling in de veronderstelling dat er straks kooldioxide aangemaakt gaat worden, omdat er een fysieke actie gaat komen. Deze blijft echter uit. We ademen veel kooldioxide uit, maar maken geen extra kooldioxide aan. Het kooldioxide gehalte daalt snel en veroorzaakt een hyperventilatie aanval.
Het bloed wordt basisch (alkalisch), minder zuurstof gaat vanuit het bloed naar de lichaamscellen en meer melkzuur wordt geproduceerd om het bloed minder basisch te maken. Om dit alles te corrigeren gaan we meer ademen.
Doordat er een situatie van hypocapnia (een te lage hoeveelheid kooldioxide in het bloed) ontstaat, verkrampt het gladde spierweefsel. Dit geldt ook voor het spierweefsel dat rond de bloedvaten zit met als gevolg dat er een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen ontstaat. De hersenen ontvangen 2% minder bloed (Raichle, 1972). Dit, in combinatie met het Bohr-effect (bij een te laag kooldioxide gehalte gaat er minder zuurstof naar de lichaamscellen), kan er voor zorgen dat de hersenen op zo een moment misschien wel 50% minder zuurstof krijgen dan normaal. Dit is een enorme stress en kan tot extreme paniek leiden (Ley, 1994).
Dit soort aanvallen worden vaak paniekaanvallen genoemd, maar niet iedereen ervaart in een dergelijke aanval paniek. Soms ervaart de persoon alleen de symptomen, zoals hoge hartslag, zweterige handpalmen, pijn op de borst, licht gevoel in het hoofd, .....
Hyperventilatie raakt het hele lichaam en de uiteindelijke symptomen van een aanval zijn grotendeels genetisch bepaald. Het is dus geen uiting van zwakte als je hyperventilatie aanvallen hebt. Het is daarom belangrijk om te weten en je zelf ook te herinneren, dat hyperventilatie aanvallen een fysieke oorzaak hebben.
Hoe kan buteyko ademhalingstherapie helpen
De Buteyko kan helpen hyperventilatie- en paniekaanvallen te voorkomen door het kooldioxide tekort in het lichaam op te heffen. Met behulp van het Buteyko trainingsprogramma wordt het kooldioxide gehalte beetje bij beetje opgebouwd tot de optimale normwaarde. Als je een hyperventilatie- of een paniekaanval voelt opkomen, kun je deze opvangen door jezelf een kooldioxide oppepper te geven.
Als je in een acute hyperventilatie aanval zit en je ademhaling chaotisch is, is het belangrijk om als eerste je ademcontrole terug te pakken. Dit kan door middel van een teloefening. Dit is geen Buteyko-oefening en is alleen bedoeld om de aanval te stoppen.
Hyperventilatie Oefening (V1)
- Adem in en uit. Stop 2 tellen. Doe dit 2 maal.
- Adem in en uit. Probeer ademhaling 3 tellen te stoppen. Doe dit 2 maal.
- Adem in en uit. Probeer ademhaling 4 tellen te stoppen. Doe dit 2 maal..
- Ga door tot een pauze van 10 tellen.
- Adem in en uit. Stop 9 tellen te stoppen. Doe dit 2 maal.
- Ga zo verder tot je terug bent bij een ademstop van 2 tellen.
Je maakt de ademhaling en de stops na de uitademing eerst steeds met 1 tel langer tot je bij 10 bent. Vervolgens ga je de ademhaling en de stop na de uitademing steeds 1 tel korter maken. Je telt dus weer terug tot je bij 2 bent. Dit laatste is erg belangrijk om te doen, ook al ben je al uit de hyperventilatie aanval.